معنی خان خانم - جستجوی لغت در جدول جو

خان خانم

لغت نامه دهخدا

ماه خانم

(دخترانه)

ماه (فارسی) + خانم (ترکی) بانویی که چون ماه زیباست

فرهنگ نامهای ایرانی

خان خانی

ویژگی مملکتی که در هر قسمت آن خان یا امیری حکمرانی می کند، ملوکالطوایفی

فرهنگ فارسی عمید

جان خانی

نوعی جوال بزرگ و خشن

فرهنگ فارسی عمید

خان خانان

عنوان پادشاهان چین و ترکستان

فرهنگ فارسی عمید

خانه خانه

خانه به خانه، دارای خانه های متعدد، دارای شکل های چهارگوش مانند صفحۀ شطرنج

فرهنگ فارسی عمید

خانیش خانم

(نُ)

نام یکی از دخترهای شاه اسماعیل اول صفوی است. توضیح آنکه شاه اسماعیل اول بوقت مرگ چهار پسر داشت به اسامی: طهماسب میرزا (شاه طهماسب اول) ، القاس میرزا، سام میرزا، بهرام میرزا و پنج دختر داشت بنامهای: خانیش خانم، پری خان خانم، مهین بانو سلطانوم، فرنگیس خانم، زینب خانم. (از تاریخ ادبیات ادوارد براون ج 4 ترجمه رشید یاسمی ص 64)

لغت نامه دهخدا

خون خام

(نِ)

خون جام. کنایه از شراب انگوری است. (از برهان قاطع) (ناظم الاطباء) :
شودکار ما پخته زان خون خام.
نظامی (از آنندراج).
، خون صاف و خالص و بعضی گفته اند خونی که هنوز بکمال نضج نرسیده باشد و رنگش بسیار روشن و صاف بود بخلاف آنکه چون به پختگی میرسد رنگش به تیرگی میزند و اگر سوخته شود سیاه فاسد شده باشد. (از آنندراج) :
ارسطو بساغر فلاطون بجام
می خام ریزندۀ خون خام.
نظامی (از آنندراج)

لغت نامه دهخدا

ماه خانم

(نُ)

نامی از نامهای زنان.
- امثال:
شاه خانم می زاید ماه خانم درد می کشد. نظیر: گنه کنند گاوان. کدخدا دهد تاوان. خر خرابی می رساند از چشم گاو می بینند. (امثال و حکم ج 2 ص 1008 و ج 1 ص 163 و 164)

لغت نامه دهخدا

شاه خانم

(نُ)

بانوی بانوان. بانوی مختار از دیگر بانوان، لقب یا نام زنان اشراف در تداول عامه چنانکه بعنوان مثل گویند: شاه خانم میزاد و ماه خانم درد می برد. (یادداشت مؤلف)

لغت نامه دهخدا

خشن خانه

(خَ شَ نَ / نِ)

خانه ای که ازنی بوریا سازند. (ناظم الاطباء) (آنندراج) ، خانه ای که بر در و پنجرۀ آن خارشتر بندند و آب بر آن پاشند تا هوا و نسیم سردبدرون آن آید. (ناظم الاطباء) (از آنندراج) : همی بینیم که مردمان مرگرمای سخت را بشتافتن بخانه ها و زمین کنده و خشن خانه ها و خوردن طعامها و شراب که حرارت طبیعی را از تراکیب مردم دفع کند... دفع همی کنند. (جامعالحکمتین ص 71 از حاشیۀ برهان قاطع)

لغت نامه دهخدا

خانه خانه

(نَ / نِ / نَ / نِ)

تخلخل. متخلخل. سوراخ سوراخ. (ناظم الاطباء) ، بسیاربسیار. (آنندراج) :
ز گیسو نافه نافه مشک می بیخت
ز خنده خانه خانه قند میریخت.
نظامی.
با مظهری امروز بویرانۀ خویش
بودیم بفکر دل دیوانۀ خویش
ابر کرمی موج زد و پر کردیم
از مدح تو خانه خانه کاشانۀ خویش
حیاتی گیلانی (از آنندراج).
، حجره حجره. (ناظم الاطباء). با خانه های متعدد. چون: ’صفحۀ شطرنج و نرد خانه خانه است’، یعنی به اجزائی غالباً مربع و متساوی قسمت شده است، شطرنجی شکل، خانه بخانه:
شهرشهر و خانه خانه قصد کرد
نی رگش جنبید و نی رخ گشت زرد.
مولوی

لغت نامه دهخدا

خانم خانما

(نُ نُ)

مخفف خانم خانمها

لغت نامه دهخدا

خان خانان

(نِ)

نام ناحیتی بوده است بحوالی شیراز. فصیحی خوافی در حوادث 754 هجری قمری نوشته: ’در اوایل صفر بظاهر شیراز نزول فرمود (امیر مبارزالدین) و شیخ ابواسحاق در پنج فرسنگی شیراز در مرحلۀ خان خانان پیش باز آمده بود و حرب ناکرده مراجعت نمود و بشیراز متحصن شد و حربهای سخت کردند’. (از تاریخ عصر حافظ بقلم دکتر غنی ج 1 ص 101)

لغت نامه دهخدا

خان حاتم

(نِ تَ)

نام دیگر خان عالم است. (از الذریعه الی تصانیف الشیعه تألیف آقابزرگ طهرانی قسم 1 جزء 9 ص 285). رجوع به خان عالم شود

لغت نامه دهخدا

خان خانان

(نِ)

محمدرحیم خان بن بیرام خان قرامانلو. پدر او با همایون پادشاه در عصر شاه طهماسب بهند رفت و در آنجا خان خانان متولد شد. نصرآبادی از او نام برده و گفته است که منشآت شیخ ابوالفضل و تاریخ اکبری دو دلیل بر فضل این مردند و نیز ابوالفضل بعضی از غزلیات او را آورده است و نامی از تواریخ او به فارسی و عربی و ترکی و هندی برده و آن را بنام ’دیوان رحیمی’ یاد میکند. زیرا اسم او عبد الرحیم خان بن بیرام علیخان بوده است. (از الذریعه الی تصانیف الشیعه تألیف آقابزرگ طهرانی قسم 1 جزء 9 ص 286 و عالم آرای عباسی چ 2 ص 487 و فهرست کتاب خانه سپهسالار ج 2 ص 638)

لغت نامه دهخدا

خان خانان

(نِ)

پادشاه چین را گویند. (آنندراج) (ناظم الاطباء) (شرفنامۀ منیری) :
خان خانان روانه گشت ز چین
تا شود خانه گیر شاه زمین.
نظامی.
چو عقد سپه برهم آسوده شد
دل خان خانان برآسوده شد.
نظامی.
همان خان خانان بخدمتگری
جریده بهمراهی و رهبری.
نظامی.
، پادشاه ترکستان را گویند. (ناظم الاطباء) : هر یک از قبایل ترک را سر و پیشوایی جدا بود ولی همه آنها فرمانبری از یک رئیس میکردند به اسم خان خانان. (از رودکی تألیف سعید نفیسی ج 17). و مقدم و امیر ایشان را گورخان خوانند یعنی خان خانان. (جهانگشای جوینی)

لغت نامه دهخدا

خان عالم

(نِ لَ)

برخورداربیک. یکی از امراءو بزرگان هند است که در دورۀ شاه عباس اول بسفارت از طرف جهانگیرشاه ملک هند با اسباب و یراق و تجملات بزرگانه به ایران آمد و در وقت بازگشت شاه عباس نیز زینل بیک بیگدلی شاملوتو شمال باشی را متقابلاً همراه او به رسالت بهند فرستاد. خان عالم چون بهند رسید در اثر لطف و محبت شاه عباس شروع بمدح و ثنای او کرد و بدین جهت از نظر جهانگیرشاه افتاد. شرح حال او در تذکرۀ نصرآبادی و صبح گلشن آمده است. این بیت از اوست:
لباس آل ببر کرده شوخ مهوش من
بجلوه آمده و تیز کرده آتش من.
(از عالم آرا چ 2 صص 951- 993 و الذریعه قسم 1 جزء 9 ص 285 و صبح گلشن ص 151)

لغت نامه دهخدا

خان خانی

ملوک الطوایفی، رجوع به ملوک الطوایفی شود، هرج و مرج

لغت نامه دهخدا